Eğer bir elektronikçi iseniz zaten potansiyometreyi biliyorsunuzdur. Ben bu yazı ile bildiğimiz bu bilgileri bir arada toplamaya çalışacağım. Madem öyle ilk olarak Potansiyometrenin tanımı ile işe başlayalım ve konuyu anlatmaya devam edelim. :))
Potansiyometre Nedir?
Tüm elektronikçilerin bildiği üzere potansiyometre bir direnç (reosta) türüdür. Fakat diğer direnç türlerinden ayrılan en büyük özelliği ise direnç değeri değiştirilebilir olmasıdır.
Potansiyometrenin Yapısı
Potansiyometre genel olarak üç bacaklı olmaktadırlar. Bu bacakların ikisi iç yapısında sabit fakat üçüncü bacak ise iç yapısında hareketli bir yapıya sabittir. İşte bu hareketli yapı sayesinde sabit diğer iki bacaktan sürekli değişen bir voltaj çıkışı alabilmek mümkün hale gelmektedir.
Aşağıda Potansiyometrenin yapısını tanıtan resimi inceleyebilirsiniz.
Potansiyometrenin Elektronik Sembolü
Potansiyometreler genel anlamda elektronikte aşağıdaki resimdeki gibi sembol edilmektedir.
Potansiyometre Çeşitleri
Başlıca potansiyometre çeşitleri şunlardır;
1. Doğrusal (Lineer) Potansiyometreler
Doğrusal bir düzlem üzerine montaj edilmiş direnç türüdür. Direnç değeri 0’dan itibaren doğrusal bir şekilde artar. Bu artım sayesinde elektronik bir devrede doğrusal bir şekilde voltaj kontrolü sağlanabilir. Mantığını daha iyi anlayabilmek için eklediğim resimleri inceleyiniz.
2. Dairesel (Rotational) Potansiyometreler
Dairesel bir düzlem üzerine montaj edilmiş bir direnç türüdür. Doğrusal Potansiyometre türünden ayıran en önemli özelliği ise Direnç değeri logaritmik bir düzen de artma göstermektedir.
Yukardaki resim dairesel sistemli bir potansiyometrenin iç yapısını göstermektedir. Sağdaki resim de ise bu potansiyometrenin hareketli milinin hareketine göre verdiği çıkışı sembol eden bir grafik yer almaktadır.
Potansiyometrenin Avantajları
Bu kısmımda maddeler halinde potansiyometreyi ona benzer özellik taşıyan diğer elektronik parçalardan ayıran önemli özellikleri hakkında bilgi vermeye çalışacağım.
Düşük Maliyet: Diğer voltaj ayarlama için kullanılabilecek elemanlara kıyasla daha ucuza bulunabilmektedir.
Düşük Teknoloji: Kullanılan teknolojinin basitliğinden dolayı kolayca nasıl kullanılabileceği anlaşılabilmektedir.
Kolay Kullanım: Kullanımı kolay ve çabuk öğrenilebilir.
Potansiyometrenin Dezavantajları
Potansiyometreyi olumsuz etkileyen sebepler ise kısaca şunlardır;
İç Parçalarda Aşınma: İç parçalarda zamanla aşınmalar meydana gelebilmektedir.
Düşük Hassasiyetlik: Yüksek hassasiyetliği yakalamak zordur.
Düşük Yenilenebilirlik:
Sınırlı Frekans Cevabı:
Potansiyometrenin Kullanım Alanları
Potansiyometreler genel anlamda aşağıda yer alan amaçlar doğrultusunda kullanılmaktadır. Bunlar;
Voltaj Kontrolü: Potansiyometre genel anlamda voltaj kontrolü amacı ile kullanılmaktadır. Çoğunlukla ise gerilim bölücü olarak kullanılmaktadır. Bu alana örnek olarak dimmer devreleri ve basit motor kontrol devreleri örnek gösterilebilir.
Akım Kontrolü: Çok sık olarak kullanılmasalar da akım kontrolü amacı ile de kullanılabilmektedirler. Şimdilik bu konu hakkında çok fazla bir bilgiye sahip olmadığım için atlıyorum.
Pozisyon Algılama: Pozisyon algılama sensörü olarak ta kullanılmaktadırlar. Fakat bu durumda hassas bir ölçüm için ayrıca bir elektronik devre ile kontrol edilmesi gerekir. Bu konuya aşağıda ayrıntılı bir şekilde değinelim.
Güzel yazı olmuş eline sağlık abi 🙂
ben bunu akulu arabanin pedalina koysam araba pedala bastikca surati artar diye dusunuyorum fakat onu pedala uydurabilmek icin gerekli malzemeleri nasil bulurum.
Pedallı potansiyometreler var. Onlardan bir tane alarak kullanabilirsin. Fakat şu var ki arabanın daha fazla hızlanacağını sanmıyorum. Çünkü akünün verebileceği maksimum hız bellidir ve bu hızı aşamaz. Hatta sizin arabadaki pedal bile potansiometre olabilir.
Merhaba sayfada potansiyometreyi çok iyi bir şekilde tanıtmışsınız bu sebeple teşekkkür ederim.
Sorum şöyle olacak :
Elimde masaüstü bilgisayar fan var.Bu fanın dönüş hızını değişgen olarak ayarlamak istiyorum. Bu işlemi bahsetmiş oldugun potlarla yapabilirmiyim.
Fanın etiketi :
marka : Tİdar marka
model : 120x120x38
220 – 240 V AC
50-60 hz
0,14 amper
birde link buldum bakmak istersen
http://www.topkapibilgisayar.com/Tidar-120X120X38-220-240V-AC-FAN
Merhaba Melih bey,
Dediğiniz işlemi potansiyometre ile yapabilirsiniz. Potansiyometre ile fan hızını değiştirmek için potansiyometreyi nasıl bağlamanız gerektiğini biliyor musunuz?
Ben yine de kısaca burada tarif edeyim. Fanın bir kablosunu ortadan kesin ve bir ucuna potansiyometrenin tek bacağını bağlayın. Sonra diğer uçları boşta kalan kablo ile birlikte bağlayın.
Son olarak, Potansiyometrenin direnç değerleri başlangıçta düşük olsun 1k-2k gibi son değeri ise maksimum 10k olsun. Yani 1k-10k değerleri arasında olsun. Yoksa hızı çok fazla yavaşlayabilir. 10k değeri çok iyi ayar yapamayabilir bundan dolayı diyebiliyorsanız deneyin yoksa biraz daha yüksek değerleri de alabilirsiniz.
Merhaba bilgileriniz için teşekkürler ben bir konu hakkında yardımınızı almak istiyorum robot kol çalışması için potansiyometre aracılığıyla sağ sol yukarı aşağı kontrolü yapabilirmiyiz ?
yapılabilir ama hassasiyet düşer elle döndürme yapılacağından açı, birim yakalamak zor olur. tabi bu işler için hassas bir potansiyometre varsa onu da alabilirsiniz. Ama basit bir robot kol projesi için yapılabilir. Bu işler genelde bilgisayar kontrollü yada pic kontrollü yapılır. Bu alanlarda bilginiz varsa bu şekilde de yapabilirsiniz.
iyi günler potansiyometre ile açı değeri okumak istiyorum bunun için lineer pot olarak nasıl bir pot kullanabilirim?
S.alykm benim bu konuda merak ettiğim bir şey var..potansiyometreyi fanlarda yada isiticilarda sıcaklık ölçer olarak kullanabilmemiz mümkün mü? Eğer mümkünse akvaryum fanı için kullanmak istiyorum fanin belli bir sıcaklığa yükseldiğinide devreye girmesi için nasil bir elektronik devre bağlantısı yada hangi devre elemanlarına ihtiyaç vardır.?
potansiyometreleri ısıtıcı kontrolü amaçlı kullanamazsınız. çünkü ısıyı algılayan bir eleman kullanmanız gerekir. bunun için sensör araştırmalısınız. fakat potansiyometre ile fanın hızını manuel bir şekilde ayarlayabilirsiniz. yani şöyle düşünün araba teyiplerindeki yuvarlak çevirmeli olan ses ayarı düğmesi aynı işi görür.
Çok güzel arp yazı öncelikle teşekkürler.arabanın içeriye hava üfleyen fan in iyi ayarı bozuldu .bunu potansiyometre ile yapabilir miyim fan max 10 amper çeker kaç k lik pot koymalıyız yardım için teşekkürler
Sa bende birtane power suplly var bunun akım gücunu ve amperini potansiyometre ile ayarlamak istiyorum aslinda benim buldugum potansiyometreyi akim ayarlamak icin bagladim ama duman cikip yandi sorum ben bu potansiyometreyi nasıl ayarlicam yardim edermisiniz tesekkurler
Merhaba; Sayfanızı potanslar hakkında bilgi ararken buldum.potansiyemetre bilgilendirme için, teşekkürler.Benim sorum şu olacak; pasif ses potansları üzerinde bir çalışma yapıyorum. gelen ses, sürgülü potans üzerinde çıkışta, linear değil de reverse log (reverse audio taper) olacak şekilde artmasını istiyorum. Bunu nasıl yapabilirim? Reverse log için aşağıdaki sayfadan bilgi buldum.
istenilen; http://www.geofex.com/article_folders/potsecrets/revlog.gif (sağdaki bağlantıyı anlayamadım.)
Kaynak; http://www.geofex.com/article_folders/potsecrets/potscret.htm
Maille ya da buradan yardımcı olabilir misiniz?
Teşekkürler,
İyigünler.
AD
öncelikle bilgi için teşekkürler bir sorum olacak yardımcı olabilirseniz. elimde 10 k lık çok turlu bi potansiyometre var ve ben bunu örneğin 2 tur çevirdiğimde maksimum yani sonuna kadar çevirmiş gibi algılamasını sağlamamın bi yolu var mıdır acaba?
iyi günler ben elimdeki küçük darbeli elektirikli matkaba pot takarak hız ayarı yapmak istiyorum. tamamen ugraş olsun diye yapacam nasıl bir pot almam gerek bunun hakkında bilgi verirseniz sevinirim. matkabın üstünde yazan: 220 v- 240 v 50-60 hz 700 w 0-2600r/mın yazıyor. bu değerlere göre alam gereken pot hakkında bilgi verirseniz sevinirim.
ELİNİZE SAĞLIK ÇOK GÜZEL OLMUŞ
Admin ben ldr devresi yapicam ve şerit led koyucam bunun icinde 12 volt vermem gerekiyo bunu denediğimde 500k lık pot. Vardı ve yandı. Potansiyometrenin direncini mi değistireyim yoksa direnç degerlerini bi yardımcı olurmusun.